W 2024 roku Ministerstwo Sprawiedliwości kontynuuje prace nad nowym projektem ustawy, która ma na celu uproszczenie i przyspieszenie postępowań dotyczących kredytów we frankach szwajcarskich (CHF). Głównym celem inicjatywy jest ułatwienie Frankowiczom dochodzenia swoich praw w sądach, a także poprawa efektywności rozstrzygania sporów z bankami w Polsce. Projekt ma również wprowadzić modelowy wzorzec ugody między kredytobiorcami a bankami.
- Ministerstwo planuje przedstawienie projektu na jesień 2024 roku.
Specjalna procedura dla Frankowiczów
Zgodnie z zapowiedziami przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości, nowa ustawa ma obejmować specjalną procedurę sądową, która pozwoli na szybsze rozpatrywanie spraw frankowych. Obecnie w polskich sądach znajduje się blisko 190 tysięcy takich spraw, z czego około 40% przypada na warszawskie sądy apelacyjne.
- Celem jest odciążenie sądów poprzez lepsze zarządzanie zasobami, w tym zwiększenie liczby sędziów i personelu pomocniczego dedykowanego do tych spraw.
- Dodatkowe etaty, jak np. 58 nowych sędziów i asystentów, mają przyczynić się do poprawy efektywności systemu sądownictwa.
Ugody z bankami
Jednym z kluczowych elementów nowej ustawy ma być stworzenie modelowego wzorca ugody pomiędzy bankami a Frankowiczami.
Obecnie, pomimo korzystnego dla kredytobiorców orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), odsetek zawieranych ugód pozostaje niski. Nowe propozycje ugód mają być bardziej korzystne dla kredytobiorców, w szczególności w kontekście przewalutowania kredytów na złote polskie (PLN) na bardziej atrakcyjnych warunkach. Banki, zmuszone do wycofania się z dotychczasowych prób przeciwdziałania pozwom Frankowiczów, starają się obecnie wprowadzić rozwiązania sprzyjające polubownemu rozwiązywaniu tych sporów.
Zmiany w sądownictwie i wpływ orzeczeń TSUE
- Kluczowe orzeczenia TSUE z 2023 roku, w tym wyrok z czerwca 2023 r. (C-287/22), umocniły pozycję Frankowiczów, eliminując m.in. możliwość dochodzenia przez banki wynagrodzenia za korzystanie z kapitału w przypadku unieważnienia umowy.
Nowe przepisy pozwalają kredytobiorcom na wnioskowanie o wstrzymanie spłaty rat już na etapie postępowania sądowego, co daje im istotną przewagę w sporach z bankami.
Systemowe rozwiązanie – nowa ustawa Ministerstwa Sprawiedliwosci już w tym roku!
Projekt ustawy dla Frankowiczów, który ma zostać zaprezentowany jesienią 2024 roku, zakłada szereg udogodnień dla kredytobiorców walczących z bankami. Specjalna procedura sądowa, wzorzec ugody oraz wsparcie w postaci przyspieszenia procesów sądowych mają na celu systemowe rozwiązanie problemu kredytów frankowych w Polsce. Orzeczenia TSUE, które zdecydowanie faworyzują Frankowiczów, dodatkowo wspierają ten proces, co sprawia, że polski system prawny staje się coraz bardziej przychylny dla konsumentów.
10 podstawowych tez, które rozważane są w projekcie nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego dotyczącego spraw frankowych:
- Ciężar dowodu spoczywa na banku – obowiązek przedstawienia dowodów, takich jak szczegółowe wyliczenia spłat kredytu, spoczywałby na banku. Ułatwiłoby to konsumentom obronę swoich roszczeń.
- Automatyczne wstrzymanie spłaty rat po spłacie kapitału – po pełnej spłacie kapitału kredytu mogłoby dojść do automatycznego wstrzymania dalszych spłat, co zredukowałoby liczbę wniosków o zabezpieczenie.
- Jednoosobowe składy sędziowskie w apelacjach – rozważane jest utrzymanie jednoosobowych składów sędziowskich w sprawach odwoławczych dotyczących kredytów frankowych, co miałoby na celu przyspieszenie postępowań.
- Ograniczenie możliwości modyfikacji powództwa przez banki – banki nie miałyby prawa modyfikować powództwa podczas trwania procesu, co mogłoby przyspieszyć przebieg spraw i ograniczyć możliwość ich wydłużania.
- Ułatwienia w składaniu dokumentów procesowych – strony procesu mogłyby składać pisma procesowe jedynie na zarządzenie przewodniczącego, co zmniejszyłoby ilość dokumentacji wpływającej do sądu.
- Zwiększenie roli referendarzy sądowych – referendarze odgrywaliby większą rolę, odpowiadając za rozpatrywanie wniosków o zabezpieczenie roszczeń oraz zatwierdzanie ugód zawartych przed mediatorem, odciążając sędziów.
- Składanie pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – wszelkie pisma procesowe, w tym pozwy i odpowiedzi na nie, byłyby składane elektronicznie, co usprawniłoby i zautomatyzowało procedury.
- Podwyższenie progu wartości przedmiotu sporu – planuje się podniesienie progu wartości przedmiotu sporu do 200 tys. zł, powyżej którego sprawy trafiałyby do sądów okręgowych. Sprawy o mniejsze wartości byłyby rozpatrywane przez sądy rejonowe.
- Rozprawy niejawne w określonych przypadkach – w uzasadnionych sytuacjach, gdy nie ma potrzeby przesłuchiwania świadków ani powoływania biegłych, możliwe byłoby rozstrzyganie spraw frankowych na posiedzeniach niejawnych.
- Przesłuchiwanie stron na piśmie – konsument mógłby zostać przesłuchany w formie pisemnej, co skróciłoby czas trwania procesu i zmniejszyłoby konieczność fizycznego uczestnictwa w rozprawach.
Potrzebujesz konsultacji w zakresie analizy umowy frankowej i Twoich możliwości? Skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką INLAW Gdańsk.
